…Αυτή δηλαδή η θεωρία που ισχυρίζεται ότι η ευτυχία του ανθρώπου στηρίζεται στο σύστημα των ατομικών συμφερόντων του, είναι σαν να υποστηρίζετε, ακολουθώντας τον Μποκλ, πως με τον πολιτισμό ο άνθρωπος γίνεται πιο φιλειρινικός, πιο καλός, συνεπώς λιγότερο ικανός για πόλεμο. Αυτό το συμπέρασμα βγαίνει. Ο άνθρωπος, όμως, είναι κολλημένος στο σύστημα, κλείνει μάτια κι αφτιά και παραμορφώνει την αλήθεια, φτάνει να εξυπηρετήσει τη λογική του…
Συνεπώς θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί πως η λογική με την ευτυχία βαδίζουν στους ίδιους δρόμους μαζί. Παράλληλα. Πλάι- πλάι. Σιαμαίες αδερφές σ’ ένα κοινωνικό σύνολο όπου ατομικά, πλάθεται η αρετή μονόπλευρα. Το μονόπλευρο χαρακτηρίζεται από το προσωπικό. Και το προσωπικό οικοδομείται από το συμφέρον. Το προσωπικό στοιχείο, κατέχει μια κτητικότητα, μια αυστηρή τάση στα ”θέλω”. Συνεπώς το προσωπικό συμφέρον, θα μπορούσε να αντανακλά στον καθρέφτη της προσωπικής μας ευτυχίας. Άρα η ευτυχία ζωντανεύει ή φυτοζωεί από ένα συμφέρον που τροφοδοτεί την ατομική λογική μας. Μια λογική μονόπλευρη που σιγοντάρει μια αρετή λειψή. Τη λογική του ατομισμού.
Η αρετή του ατομισμού είναι δύσκολο εκ φύσεως, να καλύψει ένα γενικό σύνολο αμοιβαίας ευτυχίας, οικοδομώντας τα τείχη, μιας ακλόνητης γενικής και ισορροπημένης λογικής. Ουτοπικό! Ο άνθρωπος είναι αδύναμος για τέτοιες γενναιότητες. Η λογική διχοτομείται κάθε φορά που η τάση του εκάστοτε “θέλω” εξυπηρετεί το προσωπικό συμφέρον του “εγώ” για τη διατήρηση της ατομικής μας ευτυχίας. Πιο πρακτικό και ρεαλιστικό. Ας ψεκάσουμε όλα τα ροζ συννεφάκια από τον πλανήτη.
Ο άνθρωπος έμαθε να είναι ευτυχισμένος μόνο από τη μια όχθη του ποταμού. Αυτή που εξυπηρετεί τις ανέσεις του. Εκεί όπου στεγάζεται η βολεμένη λογική του. Ατομικά. Ατομικά τη στιγμή που θρασύτατα συγκατοικεί ποικιλοτρόπως σε μια κοινωνία όπου -δείχνει- να σέβεται ένα κοινωνικό σύνολο, το οποίο αδρανεί να συνυπάρξει αρμονικά στον βωμό της ισορροπίας. Η ισορροπία είναι εύθραυστη από τη φύση της. Έναν πολιτισμό που κλονίζεται από “φιλειρινικές” συμπεριφορές ατομισμού, έτοιμες για πόλεμο, δεν μπορείς να τον έχεις και την απόλυτη εμπιστοσύνη εδώ που τα λέμε.
Είναι κοινωνικό το ζήτημα της συνύπαρξης. Ωστόσο, ξεθάβεται από ατομικά ένστικτα και συμπεριφορές. Τα οποία δεν δείχνουν και την πιο φιλική εκδοχή τους απέναντι σ’ εκείνα που τους μοιάζουν ξένα ή διαφορετικά. Μια ρήξη η οποία είναι ικανή για διπλωματικό επεισόδιο. Δεν είναι ουτοπικό το κομμάτι του πολιτισμού. Ο πολιτισμένος και ο πολιτισμός φαίνονται να έχουν κοινή ρίζα. Κοινή μήτρα. Κοινή λογική. Ωστόσο είναι δυο διαφορετικές έννοιες ανάλογα τις συνθήκες και τις οπτικές ματιές του καθενός.
Η αλήθεια είναι γυμνή. Υπάρχει ωστόσο η τάση να τη ντύνουμε με μια ευκολία που εντοπίζεται στη βαθμίδα της λογικής μας. Η λογική έχει την τάση να κατευθύνει. Να κρίνει και να διαχωρίζει. Δεν είναι ενωτική. Ίσα-ίσα, είναι μαχητική και εγωίστρια. Και όποιος θέλει να είναι λογικός, πρέπει να ετοιμάζεται για πόλεμο…
Από τη στιγμή που ο άνθρωπος κλείνει τα μάτια του και τα αφτιά του, πέραν της δικής του λογικής και συμφεροντολογικής του τάσης, όλο το περιβάλλον του είναι μια αρένα που καλύπτει χιλιάδες νάρκες έτοιμες να εκραγούν.
( Σχολιάζοντας με μια ματιά, μια παράγραφος του κειμένου από το βιβλίο – Υπόγειο- )
